6. Η «βόλτα»

   Δεν ξέρω από πότε άρχισε η συνήθεια της λεγόμενης «βόλτας». Έτσι λεγόταν παλιά η βραδινή έξοδος, «βόλτα». Λογικά, στο χωριό μας πρέπει να εδραιώθηκε από το ’50 και μετά, όταν η θέση της γυναίκας σταδιακά άρχισε να βελτιώνεται: λιγόστευαν τα προξενιά, τα κορίτσια «ξεμύτιζαν» δειλά στην αρχή, πιο τολμηρά στη συνέχεια, τα φουστάνια άρχισαν να κονταίνουν, η γυναίκα εύρισκε δουλειές κι έξω από το σπίτι και την αυστηρή επιτήρηση του άνδρα, του πατέρα, του αδερφού. Το φεμινιστικό, λεγόμενο κίνημα, έστειλε τα μηνύματά του και στην ακριτική Πόρπη. Φανταστείτε ότι το 1952 ψήφισαν για πρώτη φορά οι γυναίκες στην Ελλάδα! Οι ευκαιρίες για επαφή και γνωριμία (ή και για σχέσεις για τις πολύ τολμηρές) με παλληκάρια άρχισαν να αυξάνονται. Πέρα από την μεσολάβηση της προξενήτρας, τις κλεφτές ματιές από το παράθυρο ή την αυλή, την κοινή εργασία στο χωράφι, τις ομαδικές διασκεδάσεις κυρίως σε γάμους ή μεγάλες γιορτές, προστίθεντο  τώρα μεταβάσεις σε μεγάλα πανηγύρια κι εκτός χωριού. Οι διασκεδάσεις αυξάνονταν και η βόλτα στάθηκε μια μεγάλη ευκαιρία για όλους τους νέους, – συγχωριανούς και  μη- να γνωριστούν, να συνομιλήσουν, να ερωτευτούν.

   Τα καλοκαίρια κυρίως, μεγάλα και μεθιστικά, αλλά κι όταν επέτρεπαν οι καιρικές συνθήκες σε γιορτές ή σχόλες, στον κεντρικό δρόμο της Πόρπης, από το καφενείο του Δερμανόπουλου έως το καφενείο του Αστράκη, μόλις σουρούπωνε άρχιζε ένα διαρκές πήγαινε έλα αγοριών και κοριτσιών, χωρισμένων σε παρέες, ανάλογα με την ηλικία, τις φιλίες, τους μαχαλάδες ή και άλλα κριτήρια. Τα κορίτσια  δυο –δυο, τρία το πολύ, τα αγόρια μπορεί και περισσότερα. Η βόλτα είχε τους άγραφους κανόνες της που καθιερώθηκαν «εθιμικώ δικαίω» (που λένε κι οι δικηγόροι). Οι μεγάλοι αποκλείονταν, μόνο να κρυφοκοιτάζουν διακριτικά επιτρεπόταν. Τη βόλτα επισκέπτονταν νεαροί επίδοξοι εραστές από γειτονικά χωριά ή και μακρύτερα, ανάλογα με τη φήμη που είχε το χωριό για την ομορφάδα ή για την «ευκολία» των κοριτσιών του ή ανάλογα με το «βεληνεκές» κάθε κοπέλας. Μπορεί να είχε «τσιμπηθεί»  κάποιος νεαρός στην Κομοτηνή λ.χ. και να ερχόταν στη βόλτα για να ρίξει τα δίχτυα του. Εδώ «… σέρνει ολόκληρο καράβι», κατά την παροιμία, την βόλτα του χωριού θα άφηνε ανεπηρέαστη;

   Εδώ στη βόλτα, λοιπόν, τα πάντα είχαν τη σημειολογία τους. Από το ανεπαίσθητο χαμογελάκι μέχρι την κρυφή φλογερή ματιά, από το αφελές χαχανητό μέχρι το έξυπνο ή άγαρμπο πείραγμα, από τη γλώσσα του σώματος, τις κινήσεις, τον τόνο της φωνής, τα σκερτσάκια των κοριτσιών ή το κόρδωμα των αγοριών, που σαν κοκοράκια επιδείκνυαν την κορμοστασιά τους ή την εξυπνάδα τους, (ανάλογα τι διέθετε ο καθένας!), όλα είχαν τη σημασία τους. Ένα νυφοπάζαρο, λοιπόν, τόπος γνωριμίας και υποσχέσεων, καθώς βοηθούσε και το ημίφως. Πώς αλλιώς να γνωριζόταν ένα κορίτσι της Πόρπης με κάποιον νεαρό; Εδώ λοιπόν, στο ημίφως, δινόταν υποσχέσεις, πλέκονταν ειδύλλια ή έπεφταν χυλόπιτες!

   Τα αγόρια, συνήθως, επιλέγαμε να πάμε βόλτα σε άλλο χωριό, για πολλούς λόγους, ανάλογα με τη δυνατότητα του καθενός, επιστρατεύοντας κάθε μέσον: ποδαρόδρομο, ωτο στοπ, ποδήλατα, μηχανάκια, τρακτέρ, ο, τι είχε ή μπορούσε να «εξασφαλίσει» ο καθένας. Το χωριό ήταν μικρό και, επομένως, ο χώρος δράσης ήταν περιορισμένος, γιατί στη βόλτα τα περισσότερα κορίτσια ήταν ή συγγενείς ή γειτονάκια, οπότε δεν υπήρχαν και πολλά περιθώρια για επίδειξη ερωτικού ενδιαφέροντος. Άλλωστε μια τέτοια πράξη ήθελε πολλή σκέψη, γιατί μπορούσες εύκολα να εκτεθείς, να γίνεις ρεζίλι, αν δεν το σκεφτόσουν καλά από πριν σε ποιαν και πώς θα «τα ρίξεις». Εκτός από αυτό, υπήρχε από τότε η λεγόμενη «ξενομανία». Ο ξένος γαμπρός ήταν πιο ελκυστικός, μπορούσε να υπερβάλει, να το παίξει σπουδαίος, να κρύψει ενδεχομένως πράγματα, ενώ εμείς οι ντόπιοι είμασταν και γνωστοί και υποτιμημένοι! Τα κορίτσια μας, λοιπόν, συνήθως αυτούς προτιμούσαν, απορρίπτοντας κατά κάποιον τρόπο τους συγχωριανούς τους. Γι’ αυτό και πολύ λίγοι γάμοι έγιναν μεταξύ συγχωριανών. Η παροιμία «παπούτσι απ’ τον τόπο σου…» δεν ήταν γνωστή στην Πόρπη…

   Τότε, δεν είχε εφευρεθεί ακόμη ο όρος «σεξουαλική παρενόχληση», οπότε τα πειράγματα έδιναν κι έπαιρναν. Από το «ζαχαροπλάστης ήταν ο πατέρας σου, καλέ!» ή  «αληθινά είναι τα μάτια σου», ή «η μεσαία είναι η ωραιότερη» (όταν τα κορίτσια ήταν δύο) «φωτιά στα κόκκινα, κι εγώ πυροσβέστης» ή » κορίτσια ο Μπάρκουλης! » ή «θες να φτιάξουμε δεσμό;» ως το «Έμπαινε Γιούτσο!»  κι άλλα τέτοια ποδοσφαιρικά… «Μανουλομάνουλο», «μασάει η κατσίκα ταραμά; – φτύνει και τα κουκούτσια! – κατσίκα είσαι και το ξέρεις;  -κι εσύ τράγος κι ενδιαφέρεσαι; » «τι ουραίο που του είσι, καλέ! » (είμαστε και πολυπολιτισμική περιοχή, βλέπεις!)

   Μερικοί για να προσελκύσουν το ενδιαφέρον προχωρούσαν και σε τολμηρότερες πράξεις. Άλλος τραγουδώντας για να δείξει τη φωνάρα του, άλλος κάνοντας σούζες, άλλος πηδώντας σαν κατσίκι! Εδώ μέχρι και σύρμα έδεσε σε κολόνα συγχωριανός μας και κρύφτηκε στο απέναντι χαντάκι, περιμένοντας να φτάσει όμορφη συγχωριανή μας. Μόλις έφτασε στο ύψος της κολώνας, μέσα στο σκοτάδι, τράβηξε το δεμένο σύρμα κι η δύστυχη κοπελίτσα έσπασε τα γόνατά της πέφτοντας, γιατί έτρεχε κιόλας έχοντας αργήσει. Βέβαια, ο νεαρός μετάνιωσε σκληρά για την πράξη του μετά. Ήταν και Χούντα τότε και στο αστυνομικό τμήμα της Καλλίστης υπηρετούσε ο διαβόητος Λάμπος, ο φόβος και ο τρόμος μας,  που «ανέβαζε την πίεση» όσο δεν έπαιρνε! (Φανταστείτε ότι εξ αιτίας του πήγε στη φυλακή δυστυχής Καλλισταίος, γιατί δεν άντεξε και τον ξυλοκόπησε!) Αναφέρω το γεγονός για να δείξω πόσες πλευρές μπορεί να πάρει το ερωτικό ενδιαφέρον και πόσες παραμέτρους μπορεί να έχει το προαιώνιο παιχνίδι αρσενικού –θηλυκού.

   Εκτός από το ερωτικό στοιχείο, η βόλτα είχε πολλαπλή χρησιμότητα: εδώ κυκλοφορούσαν ανέκδοτα, πειράγματα,  νέα και κουτσομπολιά όλης της περιοχής, εδώ ήταν τόπος συνάντησης για φίλους και γνωστούς,  εδώ οργανώνονταν οι δράσεις για αργότερα ή την επόμενη μέρα, κλείνονταν συμφωνίες για δουλειές και συναντήσεις. Ένας χώρος κοινωνικοποίησης δηλαδή. Οι γείτονες από τις δυο πλευρές του κεντρικού δρόμου αγανακτούσαν, όμως. Δεν υπήρχε περίπτωση να φάνε καρπό από δέντρο κοντά στο δρόμο, γιατί στους νέους της βόλτας, εκτός από τον πασατέμπο που έτρωγαν συνήθως, άρεσαν και τα φρούτα, έστω και άγουρα! Πολλές φορές, αξιοποιώντας πληροφορίες για ύπαρξη μποστανιών ή πλούσιων καρποφόρων αλλού, ακόμη και σε διπλανό χωριό ή σε χωράφια, οργανώνονταν ολόκληρες επιθέσεις, εν είδει στρατιωτικών επιχειρήσεων από τις οποίες επιστρέφαμε ως θριαμβευτές, με λάφυρα μήλα, αχλάδια, ροδάκινα, κορόμηλα, καρπούζια, πεπόνια ή κολοκύθια (αν δεν υπήρχε φακός).

   Δεν υπήρχε περίπτωση, ακόμη, να διατηρηθεί σε καλή κατάσταση η περίφραξή τους. Υπήρχε η συνήθεια, στο τέλος της βόλτας, κουρασμένοι οι νέοι από το συνεχές πήγαινε έλα να κάθονται στο χαντάκι, ακριβώς στη βάση της περίφραξης κι αυτή να βουλιάζει σιγά σιγά προς τα μέσα. Μια βραδιά μάλιστα, αγανακτισμένος νοικοκύρης γειτονικού στη βόλτα οικοπέδου, βλέποντας την συρμάτινη περίφραξή του να έχει ξεχαρβαλωθεί, περιέχυσε το τοιχίο στη βάση της περίφραξης με καμένα λάδια, ξέροντας ότι θα μετάνιωναν πικρά (κι αυτοί κι οι μαννάδες τους) όσοι κάθονταν το βράδυ στο χαντάκι. Και δεν διαψεύστηκε, γιατί όταν οι δυστυχείς σηκωθήκαμε αργά το βράδυ από το χαντάκι, μετά από όργιο χαχανητών και πειραγμάτων για να πάμε σπίτι, μόλις φτάσαμε κοντά σε στύλο της ΔΕΗ μείναμε με το στόμα ανοιχτό βλέποντας κατάμαυρους τους πισινούς των άλλων, γιατί το δικό μας δεν τον βλέπαμε!

   Η βόλτα από τη δεκαετία του ’80 και μετά σταμάτησε. Έδωσε τη θέση της στις καφετέριες, στις ντίσκο, στις παμπ. Οι νέοι έχουν άλλους τρόπους να επικοινωνούν πολύ εύκολα, χωρίς να χρειάζεται να ξεροσταλιάζουν ή να μετακινούνται αλλού. Η τηλεόραση, στην αρχή,  και ο υπολογιστής μετά, απέσπασαν την προσοχή των νέων, έκαναν τη βόλτα βαρετή κι ανούσια, μετατόπισαν τα ενδιαφέροντα κι άλλαξαν τη ζωή όλων μας. Έτσι η βόλτα είναι μια μακρινή ανάμνηση των μεγαλύτερων. Όμορφη ανάμνηση !