Το καμπάρ’

Τα χωρατά ήταν άκακα ή και κακόγουστα καμιά φορά αστεία που σκοπό είχαν να προκαλέσουν γέλιο. Ήταν συνηθισμένος τρόπος να ξεδίνουν οι άνθρωποι, κυρίως τα πειραχτήρια. Οι Θρακιώτες ήταν πάντα φιλοπαίγμονες και πλακατζήδες, ιδιαίτερα προς τα μικρά παιδιά αλλά και μεταξύ τους. Πολύ συχνά μάλιστα οι αστειότητες ξεπερνούσαν τα όρια του ανεκτού και δημιουργούνταν παρεξηγήσεις. Πλακατζήδες κι ερωτιάρηδες οι Θρακιώτες έχουν έφεση και στα δυο: και στο χιούμορ και στα ερωτικά υπονοούμενα.

Ένα από τα πιο συνηθισμένα παιχνίδια, χωρατά περισσότερο, των Θρακιωτών προσφύγων ήταν το καμπάρ’. Παρόλο που έψαξα δεν μπόρεσα να βρω πουθενά κάποια αναφορά που να περιγράφει την προέλευσή του, την ονομασία του, την ιστορία του. Έτσι θα γράψω καθαρά δικές μου εκτιμήσεις. Το χωρατό αυτό, κατ’ αρχάς γινόταν συνήθως απ’ τους μεγαλύτερους σε μικρότερους ή μεταξύ συνομηλίκων. Ήταν απρέπεια δηλαδή να το κάνει κάποιος μικρός σε ηλικιωμένο. Πλησίαζε κρυφά λοιπόν, συνήθως από πίσω για να μην γίνει αντιληπτός κι ακουμπούσε το μεσαίο, μεγάλο δάχτυλο στην κορυφή του κεφαλιού του «συμπαίκτη» λέγοντας ταυτόχρονα δυνατά «καμπάρ’». Τότε αυτός που δεχόταν το πείραγμα αντιδρούσε τινάζοντας απότομα το κεφάλι του προς τα πάνω. Τότε έπαιρνε το δάκτυλο από το κεφάλι του αυτός που τον πείραζε. Αλλιώς συνεχιζόταν το πείραγμα.

Τόσο απλό ήταν το καμπάρ’, λοιπόν. Αν κρίνω από τις αντιδράσεις των μεγάλων το παιχνίδι αυτό είχε κάποιον εύθυμο, φαιδρό χαρακτήρα, αφού συνοδευόταν με χαμόγελα, πιθανόν λόγω κάποιου – υποθέτω- λανθάνοντα σεξουαλικού υπονοούμενου. Είχε και το χαρακτήρα της επιβολής και της υποταγής. 

Ο ερωτισμός ήταν στοιχείο συνοδευτικό της φήμης, της μυθολογίας και της ιστορίας των Θρακών και μάλιστα διαχρονικά. Τι να θυμηθεί κανείς! Το Θρακιώτη Διόνυσο και τα «διονυσιακά όργια», τη Θεά του Έρωτα, Αφροδίτη, που λατρευόταν κι αυτή στη Θράκη, αλλά με την ονομασία Μόρφω, την ερωτική πίστη του Θράκα Ορφέα για την Ευρυδίκη, τα Καβείρια Μυστήρια της Σαμοθράκης; Εδώ, στη Θράκη συνδέθηκαν ερωτικά ο βασιλιάς της Μακεδονίας, Φίλιππος με την Ολυμπιάδα κι έτσι «συνελήφθη» ο Μέγας Αλέξανδρος. Αλλά τον θρακιώτικο ερωτισμό μαρτυρούν και τα παραδοσιακά θρακιώτικα τραγούδια. Ο  έρωτας του Στέργιου και του Γιάννη του Δήμαρχου στο χωρίον  Μεταξάδες, που είχε τρεις γυναίκες κι «άλλην αγαπά». Απαγορευμένος ήταν και ο έρωτας ανάμεσα στο Μαργούδι και τον Αλεξανδρή και συνάμα πολύ δυνατός. Αν δεν ήταν άλλωστε δυνατός, πώς θα άντεχε το Μαργούδι το ξύλο από τη μάνα του, κάθε φορά που έβγαινε στην αυλή για να συναντήσει κρυφά τον Αλεξανδρή! Εδώ κοτζάμ Ελύτης ενός Θρακιώτη τη μορφή επέλεξε σαν κεντρική φιγούρα του ποιήματος « Άσμα ηρωικό και πένθιμο», την περίοδο του 1940: « Ήταν ωραίο παιδί…. Την πρώτη μέρα που γεννήθηκε σκύψανε τα βουνά της Θράκης να φανεί… Ήταν γερό παιδί. Τις νύχτες αγκαλιά με τα νεραντζοκόριτσα. Λέρωνε τις μεγάλες φορεσιές των Άστρων. Ήτανε τόσος ο Έρως στα σπλάχνα του που έπινε μέσα στο κρασί τη γέψη όλης της γης….»

Σήμερα το καμπάρ έχει λησμονηθεί, όπως και πολλά άλλα κακόγουστα χωρατά. Η ομορφιά, όμως, και η σπιρτάδα των σύγχρονων Θρακών, συνεχίζει να γοητεύει πολλούς Έλληνες. Δεν είναι τυχαία η ύπαρξη τόσων ερωτικών μεταναστών στη Θράκη!

Καμπάρ’: λεπτομέρεια από παλιά φωτογραφία

«Μπάμπου, δώσε στια «

Το αθώο Θρακιώτικο παιχνίδι των γιαγιάδων με τα εγγονάκια τους συνεχίζεται. Απλώνει τα τρεμάμενα ροζιασμένα της χέρια η γιαγιά, ενώνει τις άκρες των δαχτύλων αντικρυστά, σχηματίζοντας κάτι σαν φωλιά που περιέχει κάτι κρυφό μέσα της. «Μπάμπου, δώσι στια..» (στια είναι η φωτιά, από την αρχαία λέξη εστία, παρακαλώ), ζητά το εγγόνι ακουμπώντας το χεράκι του στο κάτω μέρος μιας ιδιότυπης σκάλας, που σχηματίζουν τα δάκτυλα της γιαγιάς. «Κόμα πάν’», απαντά η γιαγιά. Όταν φτάνει το χεράκι στην κορυφή και πρέπει να μπει στο εσωτερικό της χούφτας, ρωτά το εγγονάκι δύσπιστα: «Που’ νι τα σκλιά σ’» «Τα’ δωσα ψουμί κι τυρί κι έφυγαν, μπε μέσα». Ξεθαρρεμένο το παιδάκι βάζει το χεράκι του τότε μέσα στις χούφτες της γιαγιάς, που λέγοντας ψέματα πως λείπουν τα σκυλιά, εγκλωβίζει το αθώο παιδικό χεράκι, κάνοντας πως τ’ άρπαξαν τάχα τα σκυλιά.
Ένα παιχνίδι ψέματος κι αλήθειας, παραπλάνησης και εγκλωβισμού, εξαπάτησης και παγίδευσης. Σαν το παιχνίδι της ζωής, που πρέπει να το μαθαίνουμε στα αθώα παιδάκια, λέγοντας ψέματα πολλές φορές…

Website Powered by WordPress.com.

ΠΑΝΩ ↑

Αρέσει σε %d bloggers: