Σαράντα εκκλησιώτες
Από την περιοχή των 40 Εκκλησιών κατάγονται τρεις ευρύτερες πορπιώτικες οικογένειες: Δερμανόπουλος, Δόντσος και Μήλιογλου.
Οι παραπάνω κατάγονται από το χωριό Κελγενίκιοϊ, 30 χιλ. νότια της πόλης των 40 Εκκλησιών, κοντά στις πόλεις Babaeski και Λουλέ Μπουργκάς. Σημαντικά χριστιανικά χωριά στην περιοχή ήταν η Βιζύη, ο Σκοπός και η Γέννα
Οι περισσότεροι, Κελγενικιώτες εγκαταστάθηκαν στη Μακεδονία. Πιο συγκεκριμένα συγγενείς των οικογενειών αυτών βρίσκουμε σε χωριά του Κιλκίς (Πεδινό, Μεγ. Βρύση, Καμπάνη κ.ά.) και των Σερρών. Οι Πορπιώτες καταγόμενοι από το Κελγενίκιοϊ αρχικά εγκαταστάθηκαν στην Πάνδροσο. Εκεί γράφτηκαν αρχικά και στη συνέχεια ήρθαν στην Πόρπη, γύρω στα 1930.
Γενάρχες τους είναι οι:
- Δερμανόπουλος Θεόδωρος του Βασιλείου αρ. δηλ. 46131 Πάνδροσος
- Δερμανόπουλος Σταμάτιος του Γεωργίου αρ. δηλ. 46137 Πάνδροσος
- Μήλιογλου Χρήστος του Κων/ντίνου αρ. δηλ. 46149 Πάνδροσος
- Δόντσος Δημήτριος του Αντωνίου Γενήκιοι , 141105 Μεγ. Βρύσις Κιλκίς
ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ: Το Γενίκιοϊ ή Κέλ Γενίκιοϊ, ανήκε στον καζά (=επαρχία) του Μπαµπά Εσκή (ελληνικό όνομα = Αρτίσκος, 35 χλµ. νότια των Σαράντα Εκκλησιών), που υπαγόταν στο σαντζάκι (=νοµός) των Σαράντα Εκκλησιών. Κατά τον διωγµό του 1914 καταλήφθηκε από τους Τούρκους και αναγκάστηκαν οι χριστιανοί κάτοικοί του να καταφύγουν στην Ελλάδα. Καταστράφηκε ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου και το παρεκκλήσι της Αγίας Παρασκευής. Μετά τον Βαλκανικό πόλεµο και το διωγµό του 1914, όπως είδαµε, οι κάτοικοι των χωριών αυτών αναγκάστηκαν να εκπατριστούν στο ελεύθερο ελληνικό κράτος. Αργότερα κάποιοι επέστρεψαν στα σπίτια τους στην Ανατολική Θράκη. Επειδή όµως η κατάσταση στη Θράκη µόνο ασφάλεια δεν ενέπνεε, οι άνθρωποι, όσο κι αν αγαπούσαν την πατρίδα τους, αναγκάστηκαν να φύγουν πάλι το 1918.
Όταν η Ανατολική Θράκη απελευθερώθηκε το 1920, πάλι ο πόθος της επιστροφής φούντωσε σε πολλούς. Δεν ήταν δυνατό να αφήσουν τα σπίτια τους, τα χωράφια τους, τα αμπέλια, τα απέραντα βοσκοτόπια, την αγαπημένη, εύφορη γη, τους τάφους των πατεράδων τους, τις εκκλησιές τους. Όμως άλλα ήταν γραφτό να γίνουν. Η μοίρα της Ανατολικής Θράκης μαύρη, οι βουλές των ισχυρών σκοτεινές, τα συμφέροντα μεγάλα δεν καταλαβαίνουν από πατριωτισμούς, από συναισθήματα, από δίκιο. Έτσι το 1922, οριστικά πια, έφυγαν οι Θρακιώτες από τη γενέθλια γη τους, διωγμένοι, πρόσφυγες κυνηγημένοι, χωρίς να μπορούν να πάρουν τίποτα μαζί τους, παρά µόνο απελπισία, πόνο, µια εικόνα από την εκκλησιά, ένα μπόγο µε λιγοστά πράγματα. Πήραν το μακρύ δρόμο της προσφυγιάς άλλοι µε κάρα κι άλλοι µε τα πόδια, θλιβερό καραβάνι από αμίλητους οδοιπόρους µε κουρελιασμένα ρούχα, µε κουρελιασμένες ψυχές …
Οι πρόσφυγες από το Γενίκιο ψάχνοντας νέο τόπο εγκατάστασης στην ελεύθερη Ελλάδα, έφτασαν στην περιοχή του Κιλκίς. Βρήκαν μια καινούργια πατρίδα στον τόπο που βρίσκεται το σημερινό χωριό, όπου προϋπήρχε ένας µικρός, σχεδόν εγκαταλειμμένος οικισμός, στο τσιφλίκι «Χασάνοβα». Διάλεξαν αυτήν την περιοχή για την εγκατάστασή τους διότι έµοιαζε µε την πατρίδα, το Γενίκιο. Εκτάσεις για καλλιέργειες αλλά και πολλά «τσατάκια» δηλαδή ρεματιές και άγονες περιοχές που θα χρησίμευαν για βοσκοτόπια. Αγρότες, κτηνοτρόφοι, αμπελουργοί αλλά και ο μυλωνάς, ο σιδεράς, ο πεταλωτής, ο παπα-Αντώνης Αντωνιάδης που έφερε μαζί του το χρυσό Ευαγγέλιο και τα ασημένια στέφανα της εκκλησιάς απ’ την πατρίδα.
από την ηλεκτρονική σελίδα http://www.pedino.gr/history
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΑΡΑΝΤΑ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ
Σαράντα Εκκλησιές: (τουρκ. Kırklareli). Μεσόγεια πόλη της Ανατολικής Θράκης, ανατολικά της Αδριανουπόλεως. Η πόλη καταλήφθηκε από τους Οθωμανούς το 1372. Λίγα χρόνια αργότερα πήρε και το όνομα Σαράντα Εκκλησιές, για την προέλευση του οποίου υπάρχουν διάφορες απόψεις. Κατά μία άποψη υπήρχε εκεί μουσουλμανικό μοναστήρι, το οποίο λεγόταν μοναστήρι των Σαράντα (Κιρκλάρ τεκεσί). Σύμφωνα με άλλη άποψη λίγο έξω από την πόλη στα νότια περίχωρά της υπήρχε ένα μικρό παλιό χριστιανικό εξωκκλήσι, το οποίο οι Τούρκοι ονόμαζαν Κιρ κλισέ, δηλαδή Εξοχική Εκκλησία. Με την πάροδο του χρόνου το Κιρ (Εξοχή) έγινε Κιρκ (Σαράντα). Έτσι η πόλη κατά την Οθωμανική περίοδο ονομαζόταν Κιρκ Κιλισέ (Σαράντα Εκκλησιές).
Το 1830 η πόλη είχε 400 ελληνικές οικογένειες, 810 τουρκικές, 250 βουλγαρικές, 65 βοημικές και 16 εβραϊκές. Πριν την ανταλλαγή των πληθυσμών στην πόλη διέμεναν περίπου 20.000 χιλιάδες Έλληνες. Επίσης υπήρχαν πολλοί Βούλγαροι, Τούρκοι, Εβραίοι και Αρμένιοι.
Οι Σαράντα Εκκλησιές ήταν πριν από την μικρασιατική καταστροφή μια ακμάζουσα ελληνική στην πλειοψηφία της κοινότητα της ανατολικής Θράκης, με μεγάλη ιστορία και ελληνορθόδοξη παράδοση. Η ελληνική κοινότητα που δημιουργήθηκε από τον 17ο αιώνα έφθασε στις αρχές του εικοστού αιώνα τους 10.000 κατοίκους διατηρώντας δημοτικό σχολείο και ημιγυμνάσιο. Πριν το 1918 οι Σαράντα Εκκλησιές αποτελούσαν Σαντζάκιο, (επαρχία), που ανήκε στο Βιλαέτι, (νομό), της Αδριανούπολης και κατά την ελληνική διοίκηση που ακολούθησε αποτέλεσε πρωτεύουσα ιδίου ομώνυμου νομού. Η ονομασία της κοινότητας προδίδει την ύπαρξη πολυάριθμων χριστιανικών ναών στην περιοχή.
Μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών οι Τούρκοι άλλαξαν τον καθιερωμένο μέχρι τότε όνομα της πόλης και την ονόμασαν Kırklareli, ενώ η μεγάλη εκκλησία της αγίας Σοφίας μετατράπηκε σε τζαμί. Οι άλλες εκκλησίες ερημώθηκαν από την εγκατάλειψη στο πέρασμα του χρόνου. Οι περισσότεροι πρόσφυγες από την πόλη εγκαταστάθηκαν στην Θεσσαλονίκη όπου και ίδρυσαν τον ομώνυμο συνοικισμό, Σαράντα Εκκλησιές.
Στα μέσα της πρώτης δεκαετίας του 20 αι. στην περιοχή (στο Μπαμπά Εσκή, Αλεπλή, Ναδιρλή, Δογάντσα, Ιμάμ Παζάρ Καρα Χαλήλ, Κελ Γενίκιοϊ, Κουμουρλάρ) λειτουργούσαν 15 δημοτικά σχολέια με 1431 μαθητές, 37 δασκάλους, 9 γραμματοδιδασκαλεία με 333 μαθητές κι 9 γραμματικοδιδασκάλους και 17 παρθεναγωγεία με 1375 μαθήτριες και 28 δασκάλες. Ετήσιες δαπάνες των σχολείων: 5540 φράγκα
Κλεονίκη Α. Δρούγκα «Δομή και λειτουργία του Ελληνικού Σχολείου στην Αν. Θράκη» – Διδακτορική διατριβή
συνεχίζεται…
porpiotis.com 