Αη Γιώργης

Η γιορτή του συνδυάζεται με έθιμα χαράς και ευφορίας. Ο Άγιος Γεώργιος είναι ίσως ο πιο δημοφιλής και πολυπρόσωπος άγιος στην Ελλάδα, του οποίου η χάρη έχει κερδίσει και τις δυτικές εκκλησίες. Το όνομά του, από τα πλέον λαοφιλή στον ελληνικό πληθυσμό, ενώ ο εορτασμός του συνδυάζεται με τον ερχομό της άνοιξης. Τον τιμούν παντού. Είναι, επιπλέον, Άγιος της Καθολικής, της Αγγλικανικής, της Ορθόδοξης, της Λουθηρανικής και της Αρμενικής Εκκλησίας, καθώς και προστάτης Άγιος των χριστιανών της Παλαιστίνης, της Βηρυτού, της Γεωργίας, του βουλγαρικού στρατού. Η εικόνα του είναι αποτυπωμένη στη σημαία του πεζικού στρατού της Ελλάδος του οποίου είναι και προστάτης. Προστάτης της Αγγλίας, της Ρωσίας και της Γένοβας. Ως τέκνο της Καππαδοκίας τιμούνταν ιδιαίτερα στη Μ. Ασία. Επίσης, θεωρούνταν Άγιος προστάτης των Σταυροφόρων, οι οποίοι έφεραν στη Δύση το λείψανό του από την Παλαιστίνη, καθώς επίσης και των Προσκόπων. Λατρεύεται ιδιαίτερα από τους Σαρακατσάνους αλλά και από Πομάκους της Θράκης. Στον Αη Γιώργη τον κουδουνά στην Πρίγκηπο, χιλιάδες Τούρκοι προσέρχονται κάθε χρόνο να προσκυνήσουν την εικόνα του. Λέγεται Κουδουνάς, γιατί η εικόνα του Αγίου βρέθηκε από έναν βοσκό, καθώς ήταν σκεπασμένη από μια αρμαθιά κουδούνια, σύμβολα της παραφροσύνης, την οποίαν όλοι πιστεύουν ότι θεραπεύει. Πολλοί είναι οι προσκυνητές και στον Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου, στο Φανάρι, όπου διασώζονται κειμήλια ανεκτίμητης αξίας, όπως ο Πατριαρχικός Θρόνος και ο Άμβωνας. Συνδέεται, επίσης, με τη γεωργία και τον πολλαπλασιασμό: Το όνομα Γεώργιος είναι ελληνικό, προέρχεται από το ουσιαστικό «γεώργιον» που σημαίνει καλλιεργήσιμο και την περίοδο της εορτής του (23 Απριλίου) οι αγρότες σπέρνουν, εξ ου και η επωνυμία του «σποριάρης». Αλλά ο Άγιος είναι και προστάτης των κτηνοτρόφων, διότι η εορτή του συμπίπτει με την εποχή που θα αφήσουν τα χειμαδιά και θα ανέβουν στα βουνά. Η εορτή του σηματοδοτεί την αρχή της άνοιξης. Πλήθος τα προσωνύμια του Αγίου είτε από ευλάβεια είτε από κάποιο θαύμα ή και από άλλη αιτία:

Ο Γεώργιος ως τροπαιοφόρος( στρατιωτικός) Άγιος και ελευθερωτής συγκεντρώνει πολλές διηγήσεις για τα κατορθώματά του με σημαντικότερο όλων την εξόντωση του δράκου και την σωτηρία της βασιλοπούλας. Σύμφωνα με την παράδοση το θηρίο φρουρούσε το νερό μιας πηγής στη Λιβύη και δεν άφηνε τους κατοίκους να πάρουν νερό, αν δεν του έδιναν βορά κάθε φορά ένα συντοπίτη τους. Οι κάτοικοι της περιοχής όριζαν με κλήρο το θύμα του δράκου για πολλά χρόνια. Ολόκληροι στρατοί αντιτάχθηκαν στο τέρας, χωρίς αποτέλεσμα. Ο κλήρος έπεσε και στη βασιλοπούλα, την οποία έσωσε ο Άγιος, νεαρός αξιωματικός πάνω στο άλογο, φονεύοντας το δράκο με το κοντάρι του.

Γόνος πλούσιας και αριστοκρατικής οικογένειας από την Καππαδοκία της Μ. Ασίας, ήταν αξιωματικός του ρωμαϊκού στρατού. Η δράση, το μαρτύριο και η κοίμησή του τοποθετούνται τον 3ο αιώνα και στις αρχές του 4ου αιώνα, επί αυτοκρατορίας Διοκλητιανού. Σε νεαρή ηλικία κατατάχθηκε στον ρωμαϊκό στρατό όπου διακρίθηκε για την τόλμη και τον ηρωισμό του για αυτό και ο αυτοκράτορας του έδωσε μεγάλο αξίωμα το 330 μετά Χριστόν. Όταν άρχισαν οι διωγμοί του Διοκλητιανού κατά των χριστιανών ο Γεώργιος δε δίστασε να ομολογήσει την χριστιανική του πίστη προκαλώντας την οργή του αυτοκράτορα ο οποίος τον υπέβαλε σε φρικτά βασανιστήρια. Αφού τον λόγχισαν, του ξέσκισαν τις σάρκες του με ειδικό τροχό από μαχαίρια ,τον έριξαν σε λάκκο με βραστό ασβέστη και τέλος ο Γεώργιος μαρτύρησε με αποκεφαλισμό στις 23 Απριλίου του 303 μ.Χ. Το Άγιο Λείψανο του μαζί με αυτό της μητέρας του η οποία μαρτύρησε την ίδια ή την επόμενη ημέρα το έθαψαν στην Λύδδα της Παλαιστίνης από όπου καταγόταν η χριστιανή μητέρα του εκτελώντας έτσι την επιθυμία του Αγίου προς τον υπηρέτη του.Η μνήμη του τιμάται δύο φορές το χρόνο: στις 23 Απριλίου ο διά αποκεφαλισμού θάνατός του ή για τις Εκκλησίες που πηγαίνουν σύμφωνα με το Ιουλιανό ημερολόγιο, εάν η ημέρα συμπέσει πριν από την Ανάσταση, μετατίθεται τη Δευτέρα της Διακαινησίμου και στις 3 Νοεμβρίου η ανακομιδή των λειψάνων του.

Οι Σαρακατσάνοι, στο όνομά του, παίρνουν το μεγαλύτερο όρκο τους και την ημέρα της γιορτής του θυσιάζουν το καλύτερο μαύρο κριάρι της στάνης τους, ενώ τη Λαμπρή άσπρο. Στην Αίγινα, το μοσχομυριστό χαμομήλι είναι τ’ Αϊ-Γιωργιού το λουλουδάκι. Στη Μακεδονία, ο μήνας Απρίλιος λέγεται Αγιγεωργίτης, στον Πόντο Αεργίτας. Σε Θρακιώτικα χωριά τέτοια μέρα αναβίωναν το έθιμο των πεχλιβάνηδων. Νεαροί παλαιστές (πεχλιβάνηδες), φορώντας δερμάτινο παντελόνι και αλειμμένοι με λάδι, επιδίδονταν σε ένα είδος ελληνοωμαϊκής πάλης, ιδιαίτερα δημοφιλούς στην Τουρκία. Νικητής αναδεικνύεται αυτός που θα βάλει πλάτη τον αντίπαλό του ή θα του κατεβάσει το παντελόνι. Το έθιμο λέγεται ότι αναπαριστά τη μάχη του Αγίου Γεωργίου με το δράκο.

Στη Θράκη δεν υπήρχε σχεδόν χωριό χωρίς εκκλησία ή εκκλησάκι χωρίς τον Αη Γιώργη. «Σέβουνταν το Θεό κι ούλους τους άγιους, μα ο άγιος της καρδιάς του ήτανε ο Αϊ-Γιώργης, ο άγιος της Θράκης, καταπώς έλεγε. Ο δικός μας άγιος. Στο χωριό, λιγοστά ήτανε τα σπίτια δίχως Γιώργη γιά Γιωργίτσα. «Άγιε μου Γιώργη, αφέντη μου και πρώτε καβαλάρη, αρματωμένε με σπαθί και με χρυσό κοντάρι», μας μάθαιναν στο σκολειό. Κι άμα έπεφτε καμιά αναποδιά, αντάμα με το Χριστό και την Παναΐα καλνούσαμε και τον Αϊ-Γιώργη. Παραμονές τ’ Αϊ-Γιωργιού, ο πατέρας έδινε στην επιτροπή ένα ζυγούρι για το κουρμπάνι*, κι ανήμερα πααίναμε ούλοι στην εκκλησία. Σαν έβγαιναν τα κονίσματα, γυρνούσαμε καταπόδι απ’ τον παπά ούλο το χωριό κι ύστερις εστρώναμε στο σπίτι τραπέζι μεγάλο, σαν τ’ Αϊ-Δημητριού. Άλλαζαν πάλε εξάμηνο οι τσομπαναραίοι μας. Άρχιζε το καλοκαιριάτικο εξάμηνο.»  ( Γ. Μάνος -¨Στην Πατρίδα ήτανε αλλιώς»)