Αυτοί που «έφυγαν»

Τα κοιμητήρια… Μια λέξη – βάλσαμο στον άνθρωπο, που αρνιέται τη φθορά και το θάνατο. Εδώ «κοιμούνται» όσοι έφυγαν, αναπαύονται, άρα υπάρχουν ακόμα. Και υπάρχουν πράγματι, όσο τους θυμόμαστε, όσο τους μνημονεύουμε, όσο θυμόμαστε τα λόγια τους και τα έργα τους κι όσο μας επηρεάζουν και μας κατευθύνουν ακόμη. Έτσι αισθανόμαστε κι εμείς πως είμαστε ένας κρίκος στην αλυσίδα των γενεών που ξεκινά από το παρελθόν και εκτείνεται στο μέλλον. Στην αλυσίδα που τελικά φανερώνει πως είναι στο DNA του Γένους μας να μη γνωρίσει τελικά το Θάνατο! Αιωνία η μνήμη όλων των προσφιλών νεκρών μας, γνωστών και αγνώστων! Έφυγαν και μας λείπουν πολύ. Είτε τους ξέραμε είτε όχι. Είναι ένα κομμάτι από τον λατρεμένο τόπο μας!

Ανατρέχοντας τον κατάλογο των Πορπιωτών υπάρχει η θλιβερή διαπίστωση πως αυτός ο τόπος κατοικίας, τα κοιμητήρια, είναι πολυπληθέστερα του χωριού. Έχουμε υποχρέωση να θυμόμαστε τα πρόσωπα εκείνα που έφυγαν από κοντά μας, είτε πρόκειται για συγγενείς είτε για φίλους είτε απλώς για συγχωριανούς. Είναι ενέργεια σεβασμού προς αυτούς.

Με τη σκέψη αυτή πήρα την πρωτοβουλία να καταγράψω τα ονόματα των συντοπιτών που έφυγαν από κοντά μας. Είναι ένα μικρό μνημόσυνο… και δεν θέλω να παρεξηγηθώ από κάποιους που ίσως τη χαρακτηρίσουν ως πρωτοβουλία χωρίς νόημα. Πέρα από την ηθική του πλευρά, η καταγραφή των ονομάτων μου έδωσε τη δυνατότητα να μάθω για πρόσωπα που δεν γνώριζα καθόλου ή μόνο ακουστά τα είχα. Άνθρωποι που ήρθαν πρόσφυγες στον τόπο μας ή εγκαταστάθηκαν στις αρχές του 20ου αιώνα αναζητώντας μια καλύτερη τύχη. Είναι το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας του τόπου μας.

Τα στοιχεία που παραθέτω είναι αποτέλεσμα κοπιαστικής αλλά και άχαρης αναζήτησης: από τους σταυρούς των μνημάτων, από πληροφορίες κι από κάποια αρχεία. Όπως θα δείτε λείπουν από τον κατάλογο κάποιοι- όχι πολλοί είναι η αλήθεια. Αυτό συμβαίνει είτε γιατί δεν βρήκα τους τάφους τους ή στοιχεία τους σε αρχεία, είτε –το πιο συνηθισμένο- γιατί δεν είναι θαμμένοι στα κοιμητήρια της Πόρπης αλλά φιλοξενούνται σε άλλη γη.

Αναγκαίες είναι οι παρακάτω επισημάνσεις:

Στα κοιμητήρια Πόρπης υπάρχουν πάνω από 300 τάφοι. Δεν είναι όλοι τους Πορπιώτες. Στον κατάλογο δεν περιλαμβάνονται κάτοικοι άλλων χωριών που για κάποιους λόγους δεν θάφτηκαν στο χωριό τους (π.χ. κάποιοι Σαρακατσάνοι της Γλυφάδας, δεν είχαν ακόμη χριστιανικό κοιμητήρι στο χωριό τους και θάφτηκαν στην Πόρπη. Άλλοι, δεν είχαν πια στενούς συγγενείς στον τόπο καταγωγής τους αλλά στην Πόρπη).
Αναφέρονται μόνο οι θάνατοι μετά από το 1923. Όπως είναι φυσικό στα προπολεμικά χρόνια και λιγότερο αργότερα, ως το 1960, υπήρχαν πολλοί θάνατοι νεογνών που δεν καταγράφηκαν καθόλου. Δεν υπάρχουν στοιχεία επίσης για κάποιους θανόντες της περιόδου αυτής, είτε γιατί θάφτηκαν πρόχειρα με ξύλινους σταυρούς που δεν υπάρχουν πια, είτε γιατί οι τάφοι καταστράφηκαν ή έγινε εκταφή των οστών ή θάφτηκε στην ίδια θέση κάποιος άλλος.
Σε ορισμένους δεν κατέστη δυνατό να εξακριβωθεί κάποιο στοιχείο (έτος γενν., ηλικία). Επίσης πολλά στοιχεία δεν συμφωνούσαν πάντα (άλλη ημερομηνία ο τάφος, άλλη το αρχείο της εκκλησίας, άλλο έτος γέννησης η κοινότητα, άλλο ο σταυρός…). Ελπίζω με τη δική σας βοήθεια ο κατάλογος να ενημερωθεί περισσότερο.

Μερικά ενδιαφέροντα στοιχεία:

Η πιο μεγάλη σε ηλικία ήταν η Αντωνακάκη Μενεξιά, η μπαμπω Αδάμαινα, που πέθανε σε ηλικία 106 ετών. Κανείς άλλος δεν ξεπέρασε έναν αιώνα ζωής. Τον πλησίασαν αρκετά οι: Μαστοράκη Γεωργία, Ουρλάκη Τριανταφυλλιά, Παρασχάκη Χαρίκλεια, Μπεγιάζη Μαρία και ο Ουρλάκης Δημήτριος, που υπήρξε ο μακροβιότερος Πορπιώτης.

Ο παλαιότερος καταγεγραμμένος νεκρός είναι ο Δεληαργυρίου Αργύριος, που πέθανε τον 15Αύγουστο του 1923 σε ηλικία 77 ετών.

Οι πιο πολλοί θάνατοι προήλθαν από παθολογικά αίτια (Στην πλειονότητά τους από ογκολογικά, καρδιακά, αναπνευστικά, νευρολογικά και νεφρικά προβλήματα). Κάποιοι από δυστυχήματα (τροχαία, εγκαύματα, πνιγμό, κεραυνό, πτώση-κατάγματα, καταπλάκωση από κάρο ή τοίχο, αυτοκτονία) ενώ δυο συγχωριανοί μας έπεσαν στο πεδίο της μάχης στον πόλεμο του ‘40.

Υπάρχουν, δυστυχώς, πολλοί θάνατοι νέων ατόμων, κυρίως από ανίατες ασθένειες.

Οι περισσότεροι από τους καταγραφέντες θανάτους υπήρξαν το 2000 (δέκα θάνατοι), το 2016 και το 1990 (εννέα θάνατοι) και το 1976 και 1982 (οκτώ). Υπήρξαν, όμως, χρονιές που δεν καταγράφηκε κανένας θάνατος. Συνήθως, οι θάνατοι κυμαίνονται ανάμεσα στους 6-8 κάθε χρόνο, ενώ τα τελευταία χρόνια παρουσιάζουν μεγάλη αύξηση (12 το 2021, 15 το 2022).

Παρακάτω κατάσταση με βάση το έτος θανάτου:

ΕΠΩΝ ΟΝΟΜΑ ΠΑΤ ή ΣΥΖ ΓΕΝΝ ΗΜ. ΘΑΝ ΕΤΩΝ