Μια Μασταναριώτισσα στη Βουδαπέστη!

     Η Βουδαπέστη ξαπλώνει νωχελικά στα πόδια του Δούναβη, τυλιγμένη σαν γατί που κοιμάται γαλήνια στις όχθες αυτού του μεγαλόπρεπου ποταμιού, που διασχίζοντας την κεντρική Ευρώπη και περνώντας από οκτώ χώρες φτάνει ως εμάς, στα Βαλκάνια. Στη μια πλευρά πάνω σε λόφους η Βούδα. Απέναντι, στην άλλη πλευρά του Δούναβη, η Πέστη, απλώνεται ως εκεί που φτάνει το μάτι. Οι δυο πόλεις ενώθηκαν το 1873 και συνδέονται με επτά γέφυρες. Το τοπίο, στον κεντροευρωπαϊκό χώρο, είναι γοητευτικό, αν και αποπέμπει μια εικόνα θλίψης, που συνδέεται με το γκρίζο ουρανό της ουγγρικής πρωτεύουσας. Καμιά σχέση με το δικό μας ουρανό και το ανελέητο φως! Αυτή η μουντή ατμόσφαιρα έκανε μάλιστα, λένε κάποιοι, την Ουγγαρία να έχει πρωτιά στις αυτοκτονίες!

     Η πρωτεύουσα της Ουγγαρίας θυμίζει το λαμπρό παρελθόν της. Συμπρωτεύουσα της Αυστροουγγαρίας, με πλήθος μεγαλόπρεπων κτιρίων: το ναό του Αγίου Στεφάνου, το κοινοβούλιο, τον Πύργο των ψαράδων, την πλατεία των Ηρώων. Εδώ σουλατσάρουν τις Κυριακές ντόπιοι αλλά και τουρίστες. Εδώ και ψηλά στο λόφο του Γκέλερ, στην πλευρά της Βούδας, που υψώνεται μεγαλόπρεπα πάνω από τον ποταμό Δούναβη, προσφέροντας στους επισκέπτες την πιο πανοραμική θέα της πόλης της Βουδαπέστης. Ο λόφος που υψώνεται 235 μέτρα πάνω από την επιφάνεια του Δούναβη πήρε το όνομα του προς τιμήν του επισκόπου Gellert, ο οποίος θανατώθηκε από ειδωλολάτρες Μαγυάρους το 1046 στην αποστολή και προσπάθειά του να διαδώσει τον Χριστιανισμό σε όλη την Ουγγαρία.

     Εδώ και μια μεγάλη παρέα Ελλήνων μαθητών. Στο λόφο του Γκέλερ στη μεριά της Βούδας, ένα ελληνικό σχολείο  ξεχωρίζει από μακριά, αποσπώντας την προσοχή των διαβατών με τη θορυβώδη παρουσία τους. Εκατόν πενήντα τελειόφοιτοι του 3ου ΓΕΛ Κομοτηνής κάνουν την επταήμερή τους εκδρομή. Έφτασαν αεροπορικώς στη Μπρατισλάβα κι αφού επισκέφθηκαν τη Βιέννη, βρίσκονται για τρεις μέρες στη Βουδαπέστη. Ανάμεσά τους κι ο Γιώργος. Στο μυαλό του στροβιλίζουν ιδέες διάφορες. Ξέρει, πολύ αμυδρά ότι κάπου στην Ουγγαρία ζει μια ξαδέρφη του πατέρα του, με το επίθετο Κωνσταντάρα. Αυτό είναι το μόνο στοιχείο που γνωρίζει, δεν ξέρει τίποτε άλλο. Την ξενάγησή τους κάνει μια Ελληνίδα από τη  μικρή ελληνική παροικία της Βουδαπέστης. Υπάρχει μια μικρή ελληνική παροικία με απόγονους Ελλήνων πολιτικών προσφύγων κυρίως, που έμειναν στην Ουγγαρία από τα ταραγμένα χρόνια του Εμφυλίου. Στο τέλος της ξενάγησης την πλησιάζει δειλά και την ρωτάει. Και ω του θαύματος! Η ξεναγός όχι μόνο τη γνωρίζει αλλά είναι και φίλη της. Η σύμπτωση αυτή φαντάζει πολύ σύμπτωση για να είναι αληθινή.

     Αμέσως μπαίνει σε εφαρμογή το σχέδιο της συνάντησης των χαμένων συγγενών. Πιέζει ο χρόνος. Απομένει μόνο μια μέρα παραμονής στη Βουδαπέστη, η εκδρομή είναι σχολική και το πρόγραμμά της πιεστικό. Γίνονται τηλεφωνήματα, βέβαια, ωστόσο υπάρχει πάντα η αμφιβολία. Δεν είναι εύκολο να σκαλίζεις το παρελθόν! Ιδιαίτερα το πολύ μακρινό παρελθόν που φτάνει εκατό χρόνια πίσω ως το μακρινό 1922. Γιατί τότε χωρίστηκαν τα αδέρφια Κωνσταντάρα ή Κωνστανταράκη. Δυο έμειναν στον Έβρο, στη Θυρέα, προσδοκώντας κι εκτιμώντας πως γρήγορα θα επέστρεφαν στο Μαστανάρι, στην πατρογονική γη. Ο τρίτος αδερφός, ο Μαυρουδής ακολούθησε την πλειονότητα των συγχωριανών του κι εγκαταστάθηκε στην Πόρπη. Από τότε χωρίστηκε η οικογένεια.

     Η συνάντηση τελικά του Γιώργου με τη Μαρία έγινε την επόμενη μέρα. Στις 16 Δεκεμβρίου 2016, ώρα 18.30΄ σ΄ έναν μικρό χώρο υποδοχής του ξενοδοχείου ο Γιώργος συνάντησε τη Μαρία, αφού προς στιγμήν η συνάντηση φαίνονταν πως θα ματαιωνόταν. Χρειάστηκε να επιστρέψουν τα λεωφορεία στο ξενοδοχείο και να τροποποιηθεί το πρόγραμμα για να γίνει εφικτή η συνάντηση. Μια συνάντηση δύσκολη, χωρίς τη βοήθεια της μνήμης. Πιο πολύ σε αυτές τις περιπτώσεις οδηγός είναι το συναίσθημα, το DΝΑ,  το ένστικτο που κατευθύνει τις ενέργειες και σου λέει πως κάτι υπάρχει εδώ!

     Εκεί στη ρεσεψιόν του ξενοδοχείου, λοιπόν, ανάμεσα σε ξανθιές γυναικείες παρουσίες μια μελαχρινή. Ο Γιώργος σ’ αυτήν κατευθύνεται από ένστικτο και δεν κάνει λάθος. Μιλούν στα Αγγλικά στην αρχή αλλά καταλαβαίνουν μετά ότι δεν χρειάζεται αυτό, γιατί μπορούν καλύτερα στα ελληνικά! Τα ελληνικά της Μαρίας είναι σε καλούτσικο επίπεδο, όχι γιατί ήταν εύκολο αλλά γιατί θέλησε με πολύ κόπο να τα μάθει. Όπως ήταν φυσικό η Μαρία δεν πείστηκε απόλυτα από την αρχή ότι συνάντησε στη Βουδαπέστη συγγενή της, παιδί 2ου ξαδέρφου της. Οι αμφιβολίες όμως κάμφθηκαν μετά από τηλεφώνημα σε κοντινό πρωτοξάδερφο από τη Θυρέα αλλά- κυρίως- από τις φωτογραφίες. Είχε μαζί της η Μαρία 2-3 παλιές φωτογραφίες, παλιό φυλακτό από τα πολύ παλιά χρόνια, που φυλάγονται λες και περιμένουν τέτοιες στιγμές! Οι φωτογραφίες αυτές, από το Μαστανάρι, με τις παραδοσιακές θρακιώτικες φορεσιές, ήταν το διαβατήριο της επανασύνδεσης. Μια από αυτές μάλιστα, ήταν ίδια με φωτογραφία που έχουν στο σπίτι τους ο Γιώργος! Αυτό ήταν το πειστήριο της συγγένειας. Αυτό και κάτι ακόμη: τα χαρακτηριστικά. Ο παππούς της Μαρίας ήταν κι αυτός ψηλός, με γαλανά μάτια, όπως κι ο αδερφός του ο Μαυρουδής! Αλλά και τα χαρακτηριστικά της Μαρίας! Η Μαρία μοιάζει πολύ με την ξαδέρφη της, την  Ξανθούλα, αν και η μια είναι μελαχρινή κι η άλλη ξανθούλα.

     Η Μαρία ζει κι εργάζεται στη Βουδαπέστη. Παιδί πολιτικών προσφύγων, κουβαλάει τη μοίρα μιας γενιάς ταραγμένης από πολέμους και προσφυγιές. Γεννήθηκε και ζει στην Ουγγαρία. Ο πατέρας της κι ο θείος της εγκαταστάθηκαν εκεί μετά το τέλος του Εμφυλίου, αφού τραυματίστηκαν και οι δυο στον Εμφύλιο και έμειναν εγκλωβισμένοι στη γειτονική Βουλγαρία. Είναι παντρεμένη κι έχει οικογένεια με Ούγγρο. Κράτησε το Ορθόδοξο δόγμα της, εκκλησιάζεται σε ορθόδοξο ναό που υπάρχει στη Βουδαπέστη, μιλάει Ελληνικά, διαβάζει ελληνικά βιβλία και δραστηριοποιείται στα  πολιτιστικά δρώμενα της μικρής Ελληνικής παροικίας της Βουδαπέστης. Ντύνεται τη Θρακιώτικη στολή, χορεύει τους θρακιώτικους χορούς μας, όχι με την ίδια αλλά με ακόμη μεγαλύτερη ζέση. Γιατί τελικά το αίμα νερό δεν γίνεται. Η καταγωγή μας, κόντρα στην Παγκοσμιοποίηση και στην  ισοπεδωτική ομοιομορφία που μας επιβάλλεται, κρατά μέσα μας ζωντανές αντιστάσεις στη μαζοποίηση, στον πολιτιστικό αχταρμά και κιμαδοποίηση που απλώνεται παντού. Δεν επιτρέπει να γίνουμε όλοι ένα. Κι έτσι, μπορεί να χαίρεσαι και να γλεντάς με βιολιά, ας πούμε, αλλά να «απογειώνεσαι» με τη γκάιντα!

     Να ξέρετε ότι η Μαρία είναι και μέλος στο Porpi news και έστω κι από μακριά μαθαίνει για εμάς, όπως μαθαίνουμε κι εμείς γι’ αυτήν, χάρη στο διαδίκτυο. Αν πάτε, λοιπόν, στη Βουδαπέστη να ξέρετε πως εκεί υπάρχει μια Μασταναριώτικη παρουσία. Ένα κομμωτήριο που δουλεύει η Μαρία, σε πολύ κεντρικό σημείο της πόλης. Ή αν διασκεδάζετε ή χορεύετε τα «κύματα του Δουνάβεως» ή ακούτε μια από τις κλασικές μελωδίες της κεντροευρωπαϊκής χώρας με τα βιολιά της, αφουγκραστείτε καλά τον ήχο. Πιθανόν να παίζει η Ευθυμία, η κόρη της Μαρίας!

       Ευχαριστώ πολύ τους πρωταγωνιστές της ιστοριούλας, τη Mária Kosztandara και το Γιώργο Κωνστανταράκη για τις πληροφορίες αλλά και την εμπιστοσύνη που μου έδειξαν.